Koła, które w 2024 roku otrzymały środki finansowe z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), mają czas do 31 stycznia 2025 roku na rozliczenie wydatków i złożenie sprawozdania. Niedotrzymanie tego terminu może mieć poważne konsekwencje.
W 2024 roku koła gospodyń wiejskich (KGW) mogły ubiegać się o wsparcie finansowe w dwóch naborach – wiosennym i jesiennym. Wnioski składano od 25 marca do 30 września oraz między 4 a 29 listopada. Wysokość dotacji zależała od liczby członków organizacji. Mniejsze koła, liczące do 30 osób, mogły otrzymać 8 tys. zł, grupy średniej wielkości (31–75 członków) 9 tys. zł, a te największe – 10 tys. zł. Otrzymane środki miały zostać przeznaczone na działalność statutową, czyli działania wspierające rozwój kultury, tradycji i integracji lokalnej społeczności.
Choć środki te są dużym wsparciem, wymagają ścisłego przestrzegania zasad rozliczeń. Zgodnie z wytycznymi ARiMR, pieniądze musiały zostać wydane do końca 2024 roku. Sprawozdanie z poniesionych wydatków trzeba natomiast złożyć do 31 stycznia 2025 roku. Do tej pory obowiązek ten wypełniło około 2 tys. KGW.
Spis treści
Obowiązek sprawozdań
Dla wielu kół gospodyń wiejskich złożenie sprawozdania z poniesionych wydatków stanowi istotne wyzwanie organizacyjne. W 2024 roku ARiMR przyznała środki na łączną kwotę 143 mln zł, które trafiły do 16,9 tys. organizacji. Mimo to, do początku stycznia jedynie 2 tys. KGW wywiązało się z obowiązku sprawozdawczości.
Proces sporządzania sprawozdań obejmuje szczegółowe rozliczenie środków finansowych, uwzględniając m.in. faktury, rachunki oraz inne dowody wydatków. Dokumenty te powinny wskazywać, że fundusze przeznaczono zgodnie z zapisami we wniosku o dotację. W przypadku nieprawidłowości ARiMR może nałożyć na beneficjentów sankcje, w tym obowiązek zwrotu części lub całości przyznanej dotacji.
Należy podkreślić, że otrzymane środki mogły być wydatkowane wyłącznie na działania związane z działalnością statutową, takie jak organizacja wydarzeń kulturalnych, zakup sprzętu wspierającego aktywność lokalną czy promocja tradycji. Wydatki wykraczające poza te ramy nie będą uznane, a to może wiązać się z koniecznością ich zwrotu.
Wzrost wsparcia finansowego na przestrzeni lat
Analizując dane z lat 2018–2024, widać sporą dynamikę wzrostu wsparcia finansowego dla kół gospodyń wiejskich. Kiedy w 2018 roku program pomocy dla KGW został uruchomiony, kwota dofinansowania wyniosła 16,3 mln zł. W kolejnych latach systematycznie rosła: w 2019 roku osiągnęła prawie 29,7 mln zł, w 2020 roku blisko 32,9 mln zł, w 2021 roku ponad 55,8 mln zł, a w 2022 roku wyniosła 61,6 mln zł. Rekordowy wzrost odnotowano w 2023 roku, gdy kwota wsparcia przekroczyła 114 mln zł, by w 2024 roku osiągnąć 143 mln zł.
Dynamiczny wzrost funduszy świadczy zarówno o rosnącym zainteresowaniu programem, jak i o potrzebie wsparcia działalności społeczności wiejskich. Rosnąca liczba wniosków pokazuje, że KGW aktywnie angażują się w projekty na rzecz swoich członków i lokalnych społeczności.
Znaczenie wsparcia dla lokalnych społeczności
Dofinansowanie z ARiMR pozwala kołom gospodyń wiejskich realizować wiele istotnych inicjatyw, które mają realny wpływ na życie społeczności wiejskich. Dzięki otrzymanym środkom organizowane są wydarzenia kulturalne, warsztaty edukacyjne czy lokalne festiwale promujące regionalne tradycje. Nie bez znaczenia jest także możliwość zakupu sprzętu i materiałów, które ułatwiają codzienną działalność KGW – od sprzętu gastronomicznego, po materiały promocyjne czy akcesoria niezbędne do prowadzenia warsztatów rękodzielniczych.
Wsparcie finansowe daje również kołom gospodyń wiejskich możliwość integracji mieszkańców wsi, szczególnie tych, którzy dotąd pozostawali na uboczu życia społecznego. Działalność KGW wsparta dotacjami to także sposób na wzmocnienie tożsamości kulturowej regionów, a przez to na ożywienie tradycji, które w wielu miejscach mogłyby zostać zapomniane.
Termin 31 stycznia 2025 roku jest ważny dla kół gospodyń wiejskich, które w 2024 roku otrzymały wsparcie finansowe. Wywiązanie się z obowiązku sprawozdawczego to możliwość uniknięcie konsekwencji, ale także budowanie wiarygodności organizacji i szansa na dalsze wsparcie w kolejnych latach. Program dotacji ARiMR od lat wspiera rozwój lokalnych społeczności, jednak jego skuteczność zależy od efektywnego wykorzystania i rozliczenia przyznanych środków.
